गुरुपौर्णिमेचे आध्यात्मिक महत्त्व आणि दत्तगुरूंचे २४ गुरु : आत्मप्रबोधनाचा संदेश

Discover the spiritual essence of Guru Purnima and explore the timeless wisdom of Dattaguru’s 24 gurus drawn from nature, experience, and inner reflection.

भारतीय संस्कृतीमध्ये गुरु म्हणजे फक्त एक शिक्षक नसतो, तो आत्मोन्नतीचा प्रकाशवाटा दाखवणारा दीपस्तंभ असतो. गुरुपौर्णिमा, म्हणजेच आषाढ शुद्ध पौर्णिमा – हा दिवस केवळ गुरूंना वंदन करण्याचा दिवस नाही, तर जीवनातील शिष्यत्व आणि आत्मसाक्षात्कार याची जाणीव करून देणारा एक दिव्य क्षण आहे.

या दिवशी व्यास पौर्णिमा म्हणून महर्षी वेदव्यासांचा जन्मदिवस साजरा केला जातो. महाभारताच्या रचयित्यासमोर नतमस्तक होत आपण आपल्या ज्ञानमार्गातील प्रत्येक गुरूचे स्मरण करतो. वेद, उपनिषद, पुराणे यांचे संकलन करणाऱ्या या महर्षींनी आध्यात्मिक भारताला आकार दिला.
परंतु गुरुपौर्णिमेचे महत्त्व इतक्यावरच मर्यादित नाही. एक प्राचीन आख्यायिका सांगते की या दिवशी भगवान शंकराने सप्तर्षींना योगविद्या दिली, त्यामुळे हा दिवस ज्ञानप्राप्तीचा आरंभ दर्शवतो.

🕉️ या दिवशी भक्तजन “ॐ गुरुर्ब्रह्मा गुरुर्विष्णु गुरुर्देवो महेश्वरः…” असा मंत्र पठण करतात. याचा अर्थ – गुरूच ब्रह्मा, विष्णू, शंकर आहेत, आणि तेच परब्रह्म आहेत. गुरू म्हणजे संपूर्ण विश्वाचा सार.

दत्तगुरू आणि २४ गुरु : ज्ञानाच्या मूळ स्रोताकडे परतीचा प्रवास…

गुरुपौर्णिमेच्या दिवशी भगवान दत्तात्रेयांचे २४ गुरु यांचा अभ्यास करणे, हे जीवनाच्या खोल अर्थाकडे घेऊन जाते. हे गुरु कुठल्याही माणसाचे नव्हते, तर निसर्गातल्या गोष्टी – पृथ्वी, आकाश, अग्नी, जल, वायू, चंद्र, सूर्य अशा प्रत्येक घटकातून त्यांनी ज्ञान घेतले.
उदाहरणार्थ, पृथ्वीने सहनशीलता, अग्नीने तेजस्वीपणा व तटस्थता, जलाने स्वच्छता व मधुरता, वायूने अनासक्ती, आणि आकाशाने निर्विकार वृत्ती याचे शिक्षण दिले.

दत्तगुरूंच्या गुरुंमध्ये केवळ पंचमहाभूतच नाहीत, तर जीवसृष्टीतील अनेक घटक, पक्षी, प्राणी, कीटक यांचाही समावेश आहे. पतंगाकडून मोहाचा परिणाम, अजगराकडून स्थितप्रज्ञता, बालकाकडून निष्कलंक आनंद, सर्पाकडून वैराग्य – अशा अनंत शिकवणुकींचा समावेश त्यांच्या शिष्यत्वात आहे.
ही शिकवण आजच्या युगातही अत्यंत सुसंगत आहे. कारण शिकणे हे थांबणारे नसते, आणि गुरू हा केवळ व्यक्ती न राहता संकल्पना, अनुभव आणि आत्मबोध बनतो.

🪔 गुरुपौर्णिमा : आत्ममंथनाचा दिवस…

आजचा दिवस म्हणजे स्वतःच्या जीवनातील गुरू कोण होते याचा शोध घेण्याचा क्षण. शाळेतील शिक्षक, आई-वडील, संकटात धैर्य देणारे मित्र, किंवा आयुष्यात शांतता शिकवणारे अनुभव – हे सारे गुरूच.

गुरुपौर्णिमा हे स्मरण करून देते की प्रत्येक क्षण गुरू आहे आणि प्रत्येक श्वासात शिष्यत्वाचे बीज आहे. दत्तगुरूंनी आपल्याला शिकवले की निसर्ग, जीवन, आणि प्रत्येक अस्तित्व – हेच खरे गुरू आहेत.

आजच्या युगातही, गुरूशिवाय कोणतेही अध्यात्म साध्य होत नाही. गुरुपौर्णिमा म्हणजे गुरूच्या कृपेने आत्मसाक्षात्काराचा प्रारंभ.

॥ श्री गुरुदेव दत्त ॥ 🕉️ दत्त चिले 🕉️||